وجوه اختلاف قرائاتبه انواع اختلافات موجود میان قرائات مختلف، وجوه اختلاف قرائات گفته می شود. ۱ - پیشینهدانشمندانی همانند ابن قتیبه ، فخرالدین رازی ، ابن جزری و دیگران، در مقام استقرای قرائات - علی رغم اختلاف انواع آن - برآمدند و کوشیدند تا وجوه اختلاف را نیز مشخص کنند. ۲ - انواع اختلاف قرائاتآنان به این نتیجه رسیدند که وجوه یا انواع اختلاف قرائات، به نمونه‌های ذیل محدود است: ۱. اختلاف در اِعراب یا حرکات کلمه ؛ ۲. اختلاف در حروف کلمه؛ ۳. اختلاف در تقدیم و تاخیر؛ ۴. اختلاف در زیادت و نقصان . [۱]
فضلی، عبد الهادی، تاریخ قراءات قرآن کریم، ص۱۱۳.
۳ - نظر صاحب التمهیدصاحب التمهید فی علوم القرآن در این زمینه می‌نویسد: انواع اختلاف قرائت‌ها بیش از حدّ شمارش است؛ مانند: اختلاف در حرکات از نظر اعراب و بنا، تقدیم و تاخیر، زیادت و نقصان، مد و قصر ، تخفیف و تشدید ، ترقیق و تفخیم ، اخفا و اظهار ، فک و ادغام ، اماله و روم و اشمام و… ۴ - نظر سایرینبرخی از مؤلفان کوشیده‌اند تا این اختلافات را در هفت نوع منحصر کنند؛ نه از آن نظر که معتقد باشند منظور از «احرف سبعه» که در حدیث آمده، این اختلافات است؛ بلکه شاید برای تیمّن و تبرّک به این عدد است که در سخن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آمده است؛ ولی این تکلفی بیش نیست. ۵ - عناوین مرتبطاختلاف قرائات در حرکات؛ اختلاف قرائات در حروف؛ اختلاف قرائات در تقدیم و تاخیر؛ اختلاف در زیادت و نقصان. ۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «وجوه اختلاف قرائات». |